همورویید به واریسی شدن (گشاد شدن و پیچ‌خوردگی سیاهرگ‌های مخرج) گفته می‌شود که سبب تشکیل پاکه (دکمه) در اطراف مخرج می‌شود. علل شایع آن یبوست یا اسهال طولانی‌مدت، حاملگی مکرر و هر عامل دیگری است که موجب زور زدن طولانی و شدید در زمان دفع شود. چاقی و استعداد ذاتی (نه وراثت) هم از عوامل موثر است.
برای طراحی درمان همورویید، آن را درجه‌بندی می‌کنیم.
انواع و درجه‌بندی همورویید
همورویید ۴ گرید یا درجه دارد:
- گرید I: سیاهرگ‌های مخرج گشاد شده‌اند ولی تشکیل پاکه (دکمه) نمی‌دهند و تنها علامت آن خونریزی قرمز روشن در زمان دفع است. تشخیص قطعی آن با انوسکپی است.
- گرید II: سیاهرگ‌های مخرج گشاد شده‌اند و تشکیل پاکه (دکمه) داده‌اند که در زمان دفع مدفوع بیرون می‌زند ولی بعد از اتمام اجابت، خودبه‌خود جا می‌رود.
- گرید III: سیاهرگ‌های مخرج گشاد شده‌اند و تشکیل پاکه (دکمه) داده‌اند که در زمان دفع مدفوع بیرون می‌زند ولی خودبه‌خود جا نمی‌رود و باید با دست جا انداخته شود.
- گرید IV: سیاهرگ‌های مخرج گشاد شده‌اند و تشکیل پاکه (دکمه) داده‌اند و همیشه بیرون هستند و قابل جا انداختن نیستند.
اما در مواردی که دارو مؤثر نباشد، از تزریق مواد اسکروزان، تابش امواج مادون قرمز یا باندینگ استفاده می‌شود.
تزریق محلول اسکلروزان
مثل فنل در روغن زیتون با کمک انوسکپ در پاکه همورویید داخلی، جدار سیاهرگ را زخمی می‌کند و به‌هم می‌چسباند؛ در همان لحظه از بین می‌رود و درد بسیار کمی دارد و خونریزی ایجاد نمی‌کند.
باندینگ همورویید
طی حدود ۵ روز تا یک هفته سبب نکروز پاکه همورویید داخلی می‌شود و طی این مدت بیمار درد شدیدی را تجربه می‌کند.
دستگاه IRC
مولد اشعه مادون قرمز است و بدون هیچ ناراحتی و درد، سبب خشک شدن بلادرنگ همورویید داخلی (گرید ۱ و ۲) می‌شود. یک نوع لیزر کم‌توان است. نتایج آن فوق‌العاده رضایت‌بخش است و در یک جلسه چند همورویید را می‌تواند خشک و از بین ببرد بدون اینکه بیمار کوچک‌ترین آزردگی داشته باشد یا روال عادی زندگی‌اش تغییر کند.
جراحی همورویید
هموروییدهای درجه ۳ و ۴ به مداخله جراحی (لیزری یا استاندارد) نیاز دارند.
جراحی استاندارد همورویید (بواسیر)
در بیمارستان و با بیهوشی عمومی انجام می گردد و بیماران به آن جراحی سنتی می گویند که البته غلط مصطلح است. گاهی برای جلوگیری از خونریزی در روش استاتدارد(سنتی؟!) یک پانسمان داخل مخرج به نام تامپون یا توپی قرار داده می شود که بسیار دردناک است و البته امروزه منسوخ شده است.
البته می توان همورویید را با بی حسی موضعی و بدون بیهوشی و با استفاده از لیزر و یا لیگاشور ( که مدرن تر است) و یا دیگر انواع الکتروسرجری عمل کرد و از توپی (تامپون) بسیار دردناک استفاده نکرد.
درهر حال از فغان و فریاد از توپی دردناک !!!
جراحی همورویید با لیزر CO2
در این روش خونریزی در حین انجام عمل و همچنین بعد از عمل بسیار کمتر است. همچنین چون در این روش، در زمان انجام هموروییدکتومی محیط عمل خشک است، دقت انجام کار بیشتر می شود. در این روش به بخیه نیز نیاز نیست و درد آن بسیار کمتر است.
به دلیل عدم استفاده از تامپون یا توپی در عمل جراحی بواسیر به روش های الکتروسرجیکال (لیزر Co2 و رادیو فرکانسی و لیگاشور) شدت درد بیمار بسیار کمتر است و سبب اختلال در زندگی عادی بیمار نمی شود. چون این نوع هموروییدکتومی بدون بیهوشی و با بیحسی موضعی انجام می شود خطرات آن کمتر است و بستری شدن هم لازم ندارد. توجه کنید که بی حسی نخاعی نیز نوعی بیهوشی است و خطرات آن حتی از بی هوشی عمومی نیز بیشتر است و نیاز به بستری شدن بیمار دارد. این روش را نباید با بی حسی موضعی اشتباه گرفت.
لیگاچور هموروییدکتومی - LigaSure
این روش بسیار مدرن تر از لیزر هموروییدکتومی است و هنوز برای اکثر بیماران و شاید برای بعضی از پزشکان و حتی جراحان ناشناخته باشد.
در این روش با استفاده از انرژی رادیوفرکانسی و در ترکیب آن با فشار بالا و بدون ایجاد حرارت بالا (در مقایسه با لیزر و سایر روش های الکتروسرجری) و بدون استفاده از بخیه، رگ های هموریید را مسدود می کنیم. در این روش درد بعد از عمل و خونریزی بیمار بسیار کمتر از روش های دیگر (حتی لیزر همورویدکتومی) است و سرعت ترمیم زخم ها نیز در مقایسه با لیزر همورویدکتموی بسیار بیشتر است.
برای توضیح بیشتر، در روش لیزر هموروییدکتومی، حرارت بالایی تولید می شود که ممکن است سبب ایجاد سوختگی بشود و این اتفاق سبب تاخیر در ترمیم زخم ناشی از عمل می شود.
در لیگاچور هموروییدکتومی انرژی و حرارت کمتری ایجاد می شود و خطر سوختگی وجود ندارد، زیرا با انسداد رگ همورویید عملکرد دستگاه به صورت اتوماتیک قطع می شود و نیز ترمیم زخم همورویید را بسیار تسریع می کند و درد و خون ریزی بسیار کمتری ایجاد می کند.
استاپلر هموروییدکتومی
این روش برای همورویید های متعدد و دورتادور و وسیع مناسب تر از لیزر هموروییدکتومی و استاندارد هموروییدکتومی و لیگاشور همورویدکتومی است. زیرا خطر تنگی مخرج نداشته و درد های بعد از عمل آن نیز بسیار بسیار کمتر است.
همورویید ترومبوزه
تشکیل لخته در پاکه های همورویید است و بسیار دردناک است. اگر در یک نقطه باشد می توان آن را به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی و استفاده از لیگاتور یا لیزر یا دیاترمی برداشت. همورویید ترومبوزه اغلب بسیار دردناک و غیر قابل تحمل است و بعلت درد شدید نیار به جراحی اورژانسی همورویید است. اما اگر زخمی شده باشد، حتی اگر درد هم نداشته باشد، باید به دلیل خطر عفونت شدید، سریعا عمل بشود یا اینکه ریسک عفونت شدید را پذیرفت.
اگر درد هموروید ترمبوزه شدید نباشد با نشستن در آب گرم درمان می شود.
اگر ترمبوز شدید باشد و با تورم نسوج اطراف همراه باشد، آن را همورویید ترومبوزه ادماتو وسیع گویند که عارضه همورویید عمل نشده است و درد بسیار بسیار بسیار شدید و جانکاهی دارد. البته در این زمان انجام هر نوع عملی به دلیل عوارض زیاد آن ممنوع است و باید تا زمان رفع ترمبوز و تورم از مداخله جراحی دوری کرد. در این وضعیت
بیمار فقط می تواند برای تسکین درد از لگن آب گرم و مسکن های قوی استفاده کند. در این شرایط معمولا باید عمل را بین ۶ هفته تا ۳ماه به تعویق انداخت.
قبل از این اتفاق همورویید را درمان نمایید.
عود همورویید (بواسیر)
مخرج دارای سیاهرگ‌های متعددی است که می‌توانند همزمان یا غیرهمزمان دچار همورویید شوند. در صورت وجود عوامل مستعدکننده مثل یبوست، اسهال طولانی یا زور زدن زیاد در زمان دفع، امکان ایجاد همورویید جدید وجود دارد و برای جلوگیری از آن باید عوامل مستعدکننده درمان شوند.
در صورت وجود عوامل مستعد کننده مثل یبوست و اسهال طولانی یا استفاده از زور زیاد در زمان دفع، امکان ایجاد هموریید جدید (نه عود دوباره هموریید) وجود دارد و برای جلوگیری از آن باید عوامل مستعد کننده را درمان کرد.
