بزرگی تیرویید را گواتر میگوییم.
تیرویید متشکل از لب چپ و لب راست و ایسم و لب پیرامیدال است.
اگر تمامی تیرو یید بصورت یکدست بزرگ بشود آنرا گواتر منتشرمیگوییم:
اگرتیرویید بصورت غیر منتشر و گره دار بزرگ بشود آنرا گواتر گره دار یا گواتر ندولر میگوییم:
البته تصاویری برای رویت شما انتخاب شده‌اند که گویای مطلب باشند و امروزه اینوع گواتر کمیاب هستند و در مراحل اولیه قبل از اینکه با چشم دیده بشوند در معاینه تشخیص داده میشوند و درمان میشوند.
عملکرد تیرویید در هر کدام از این گواتر ها میتوانند طبیعی یا کم کار و یا پرکار باشد.
کم کاری را هیپوتیروئیدی
پرکاری را هیپر تیروئیدی
و کار طبیعی را نرمو تیروئیدی
اتلاق می کنیم.
هر نوع اختلال عملکرد تیرویید ( کم کاری یا پرکاری ) در هر سنی و سالی به درمان نیاز دارد
کم کاری تیروئید(هیپوتیرویید) همیشه با دارو کنترل و درمان میشود.
و گواتر کم کار خاصه در حاملگی و در دوران نوزادی و کودکی اهمیت بسیار بالایی دارند و درمان آنها قرص لووتیروکسین است.
گواتر پرکار (هیپرتیروییدی) اگر پرکاری خفیف باشد و بزرگی تیرویید نیز خفیف باشد و فاقد گره باشد در حدود ۳۰ درصد موارد با دارو( متی مازول یا پروپیل تیوراسیل) قابل درمان است ولی البته حداکثر مدت مجاز برای مصرف این داروها ۲ سال است و بیشتر از ۲ سال به هیچ عنوان نباید از این داروها مصرف کرد چون احتمال عوارض خونی شدید بعد از ۲ سال از مصرف این داروها زیاد است.
گواتر سمی منتشر:
اگر پرکاری متوسط یا شدید باشد و یا بزرگی متوسط یا شدید باشد یا اگر قبلا با دارو کنترل گردیده و حالا عود کرده است و یا در خانم حامله که نمی‌تواند متی مازول یا وروپیل تیوراسیل مصرف کند و یا هر گاه نیاز به درمان سریع گواتر سمی باشد مثل خانمی که تمایل به بارداری، در آینده نزدیک دارد و یا افرادیکه دسترسی آنها به خدمات پزشکی ضعیف است مثل ساکنین مناطق دور افتاده مرزی باید مورد عمل جراحی قرار گیرند چون نتیجه عمل جراحی توسط جراح خبره و ورزیده قطعی و سریع و مطمئن است.
ید رادیو اکتیو:
در صورتی که بعلت سن بالا و یا امراض سیستمیک امکان عمل جراحی وجود نداشته باشد و متی مازول و پروپیل تیوراسیل طی حداکثر ۲ سال موفق به کنترل پرکاری تیرویید نشده باشند مشروط بر آنکه تیرویید خیلی بزرگ نباشد در درمان گواتر سمی استفاده میشود ولی در هر حال استفاده از ید رادیواکتیو خاصه در جوانان آخرین راه حل است و نیز در خانم ای حامله ممنوع است و عوارض آن در کودکان و نوجوانان بسیار بسیار بالا است و حتی خطر ایجاد بدخیمی هم دارد!!!
گواتر گره دار یا گواتر ندولر:
تیرویید میتواند دارای یک گره یا چند گره باشد:
- گواتر تک گره را گواتر سولیتاری ندول میگوییم
- گواتر چند گره دار را گواتر مولتی ندولر میگوییم
مهمترین خطر در گواتر گره دار سرطان تیروید است.
اگر در معاینه و سونوگرافی شانس سرطان در گره تیرویید وجود داشته باشداز آن با سوزن نمونه برداری میکنیم و اینکار را FNA میگوییم که مخفف Fine Needle Aspiration استفاده و در صورت شک بالا به سرطان کل نسج تیرویید را باید با عمل جراحی تخلیه کنیم.
شانس سرطان در گواتر با ندول منفرد بیشتر از گواتر با نول متعدد است. اگر تیرویید در معاینه سفت تر از معمول باشد و در محل خود تحرک کمتری داشته باشد و یا در سونوگرافی حاوی ندول توپر solid با میکروکلسیفیکاسیون باشد و یا ندول توپر تیرویید توام با رویت غده لنفاوی در گردن باشد و یا سابقه خانوادگی کانسر تیرویید وجود داشته باشد و یا اگر سابقه رادیوتراپی سرو گردن داشته باشد شانس سرطان تیرویید خیلی خیلی زیاد است.
و باید بعد از FNA توسط جراح با تجربه در عمل های تیرویید تمامی نسج تیرویید از بدن خارج بشود.
در موارد ذکر شده بالا FNA منفی ضرورت عمل جراحی را منتفی نمیکند چون منفی کاذب آن زیاد است زیرا با FNA از آب میان بافتی نمونه گیری میشود و در موارد شدیدا مشکوک بایدبا عمل جراحی از نسج تیرویید نمونه برداری کرد.
ولی اگر گره در معاینه و سونو گرافی خیلی نشانه بدخیمی ندارد و سوابق بدخیمی خانوادگی و سابقه رادیاسیون ندارد می‌توان با FNA منفی بیمار را تحت نظر گرفت خاصه اگر گره از نوع کیستیک باشد مشروط بر آنکه در کنار جزئ کیستیک ، جزئ سالید نداشته باشد یعنی سالید سیستیک نباشد.
تیروییدکتومی
نتیجه عمل جراحی تیرویید را تجربه جراح مشخص میکند یعنی اینکه حرف اول و آخر را تجربه جراح می‌زند و وسیله جراحی خاصه لیزر و لیگاشور و نرو استیمولاتور و بیمارستان کوچک و بزرگ .....هیچ نقشی در بهبود کیفیت جراحی از نطر شانس عود و یا صدمه اعصاب صوتی و یا صدمه پاراتیروئید و تراشه و عروق بزرگ گردن و نیز در میزان شدت دردهای بعد از عمل و مدت عمل جراحی و مدت بستری و یا زیبایی محل برش جراحی ندارند و نتیجه عمل را منحصرا و فقط و فقط تجربه جراح مشخص میکند و لاغیر.
جراح پر تجربه میتواند تیرویید بسیار بزرگ را با یک برش کوچک از میان انبوهی از عناصر حیاتی گردن و بدون صدمه زدن به عناصر مجاور تیرویید، بیرون بکشد.
جراح با تجربه علاوه بر تیروییدکتومی کامل و دقیق بدون صدمه وارد کردن به عنصر مجاور، مطابق تصاویر زیر طوری جراحی می کند که رد عمل جلب توجه نکند، به طوری که محل عمل در ابتدا توسط گردن بند قابل پوشاندن باشد و بعد از مدتی در میان چین های گردن محو بشود و به سختی دیده بشود.
