عبور قوسی از روده از یک نقص یا پارگی در جدار شکم را فتق یا هرنی میگوییم.
فتق در هر نقطه‌ای از جدار شکم میتواند ایجاد شود.
ولی شایعترین محل ایجاد آن ناحیه اینگوینال (یا ناحیه مغبنی یا ناحیه کشاله ران ) است و آنرا فتق اینگوینال یا فتق کشاله ران و یا فتق مغبنی میگوییم:
فتق اینگوینال مغبنی اغلب یکطرفه است و بیشتر در طرف راست شایعتراست و در مردان بیشتر از زنان دیده می شود.
فتق اینگوینال در خانم ها هم دیده میشود:
فتق اینگوینال گاهی دو طرفه است :
در جریان فتق اینگوینال پیشرفته قوسی از روده وارد کیسه بیضه میشود و آنرا فتق بیضوی یا هرنی اسکروتال میگوییم و نباید با هیدروسل که تجمع آب در کیسه بیضه است اشتباه شود.
یکی از علائم خوب فتق بدون عارضه این است که در حال خوابیده روده از نقص جدار شکم در اثر نیروی جاذبه بداخل شکم برمی‌گردد و محو میشود و بهمین علت ممکن است گاهی در سونو گرافی دیده نشود.در هر حال فتق یک تشخیص کلینیکی است و برعکس تشخیص فتق بر اساس سونو گرافی کافی نیست و باید در معاینه تایید بشود:
گاهی فتق در محل ناف است و آنرا فتق نافی یا هرنی امبلیکال میگوییم. یعنی روده از پارگی جدار شکم در محل ناف عبور کرده است:
فتق نافی در بسیاری از نوزادان دیده میشود :
فتق نافی نوزدان و کودکان تنها فتقی است که می‌توان ترمیم جراحی آنرا به تعویق انداخت چون اغلب انها خود بخود تا ۴ سالگی با تکامل رشد جدار شکم ترمیم میشود و نیاز به مداخله جراحی ندارد مگر اینکه کالیبر نقص ناف بیشتر از ۴ سانتی متر باشد که نادر است.
فتق مغبنی نوزادان ولی باید سریعا ترمیم بشود اما تشخیص آن از هیدروسل نوزادان که خود بخود از بین میرود مشکل است و تجربه بالایی طلب میکند.
گاهی فتق در سایر نواحی شکم است وبه آن فتق شکمی یا هرنی ونترال میگوییم:
گاهی فتق در محل برش عمل قدیمی کیسه صفرا یا آپاندیس یا معده و رودهایجاد میشود و به فتق برشی یا هرنی انسزیونال میگوییم
فتق یا هرنی درد ندارد بلکه، فتق خطر دارد
خطر فتق پیچ خوردگی و گیر افتادن روده در محل عبور از پارگی یا نقص جدار شکم است
در صورت عارضه فوق ،فتق بشدت دردناک میشودو برعکس همیشه که حتی با دراز کشیدن جا می‌رفته است اکنون دیگر حتی با دست هم جا نمی‌رود و بتدریج شکم درد شدید و شدید تر میشود و تهوع و سپس استفراغ بعلت پیچ خوردگی و انسداد روده شروع میشودو در اینحالت اگر نتوان روده را جا انداخت حداکثر طی ۶ ساعتای شروع درد بیمار باید عمل جراحی بشود و یا اینکه روده سیاه میشود.
این عارضه در هر لحظه و هر زمان و حتی اگر سالها از شروع آن گذشته باشدمحتمل استو بهمین دلیل فتق باید در اولین فرصت ممکن و بدون تاخیررررر موجه مورد عمل جرررراحی قراررررر گیرد
زیرا درچنین شرایط عدم دسترسی به خدمات درمانی (مثلا در سفر ها) بسیار خطرناک است و نیز فرصت کنترل بیماری های همراه مثل دیابت و فشار خون و یا قطع داروهای نامناسب مثل آسپرین و دیگر صد انتقادها وجود ندارد و لذا خطرات عمل جراحی زیاد میشود و نیز فرصت کافی برای انتخاب جراح معتمد خود و بیمارستان مورد نطر خود را نخواهید داشت و باید در نزدیکترین بیمارستان خود را به جراحی که هیچ شناختی از او ندارید بسپارید.
بعلاوه فتق عارضه دارنده را حتما باید با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی عمل کرد و این بخصوص برای بیماران مسن با مشکلات قلبی عروقی شرایط را بدتر میکند .در حالیکه
فتق بدون عارضه را می‌توان با بی‌حسی موضعی و بدون بیهوشی و بصورت سرپایی و بدون بستری مورد عمل جراحی قرار داد
توجه داشته باشید بی‌حسی نخاعی هم یکنوع بیهوشی است و خطرات ان خاصه در بیماران مسن با مشکلات قلبی عروقی کمتر از بیهوشی عمومی نیست و با بی‌حسی موضعی متفاوت است .تمام داروهای بیهوشی تضعیف کننده عملکرد قلب هستند
داروهای بی‌حسی موضعی اثرات منفی بر عملکرد قلب ندارند
مهمترین مزایای عمل ترمیم فتق با بی‌حسی موضعی:
-بیمار در ضمن عمل بیدار است و میتواند بر محل ترمیم فتق نیرو وارد کند و از استحکام ترمیم فتق و عدم عود ان مطمئن شد
-بیمار بلادرنگ میتواند به محل کار خود برگردی و زندگی عادی را شروع کند ولی در صورت بیهوشی و حتی در صورت بی‌حسی نخاعی معمولا حداقل یک شب بیمار باید بستری بشود
-داروهای بی‌حسی کننده اثرات انتی باکتریال قوی دارند و امکان عفونت محل عمل در این روش بسیار کمتر است
-داروهای بی‌حسی موضعی تضعیف کننده عملکرد قلب نیستند در حالی که تمام داروهای بیهوشی و بی حسی نخاعی سبب تضعیف عملکرد قلب میشوند.
علل عود فتق
-اشکالات تکنیکال ناشی از عدم تجربه کافی جراح مثل وجود کشش بر محل ترمیم و یا عدم استفاده از مش
-یبوست طولانی مثلا درمی‌آیند
انسداد ادراری در بزرگی پروستات
-سرفه های مکرر و شدید مثلا در بیماریهای اسم و آلرژی
-سایر علل مثل نوع نسج بیمار
اگر عود فتق بعلت تکنیکال و ناشی از کم تجربگی جراح باشد
معمولا در کمتر از یکسال فتق عود میکند.
میزان عود فتق با روش باز کمتر از روش لاپاراسکوپیک است
هزینه عمل لاپاراسکوپیک بیشتر است و برای عمل فتق با روش لاپاراسکویپک بیهوشی عمومی لازم است و با بی‌حسی قابل انجام نیست و در روش باز روده ها در معرض صدمه قرار نمی‌گیرند ولی در لاپاراسکوپی امکان صدمات شدید احشا شکمی وجود دارد ولی عمل جراحی فتق در فتق اینگوینال عود شده خاصه در اقایان و نیز در فتق اینگوینال دو طرفه مفید است ولی شانس عود ان بیشتر است
عمل جراحی فتق اینگوینال ( مغبنی ) حتی در نوع عود شده خاصه در خانم ها بروش باز و در صورت امکان با بی‌حسی موضعی ، شانس عود کمتری خواهد داشت و خطر کمتری دارد و ارزان‌تر است
