صفرا در کبد ساخته میشود و جهت حل کردن و جذب چربی ها توسط مجاری صفراوی وارد دوازدهه( دئودنوم )میشود.
دئودنوم ابتدای رود باریک و دقیقا بعد از دهانه خروجی معده است
کیسه صفرا محل ذخیره صفرا است .
زمانیکه چربی ها در روده نباشند( مثلا شبها که در خواب هستیم) نیازی به ریختن صفرا در روده نیست و صفرای تولید شده در کبد ،در کیسه صفرا ذخیره میشود و به هنگام ضرورت مثلا در زمان صرف صبحانه چربی،کیسه صفرا بشدت منقبض میشود و صفرا را بر روی چربی های روده می‌ریزد.
صفرا عمدتا از آب و نیز املاح گوناگون تشکیل میشود.
اگر بهر دلیلی کیسه صفرا نتواند صفرای موجود در خود را تخلیه کند ،صفرا در کیسه صفرا راکد میشود و اب آن بتدریج توسط جدارکیسه صفرا جذب میشود
و صفرا بتدریج غلیظ و غلیظ تر میشود و نهایتا فقط املاح آن باقی می‌ماند که بصورت یک سنگ درشت و یا سنگ های ریز متعدد در کیسه صفرا رسوب میکنند.
سنگ های کیسه صفرا گاهی خیلی درشتر هستند یعنی همه این سنگ ها بصورت بهم چسبیده هستند و تشکیل قلوه سنگ میدهند و خوبی آن این است که شانس خروج سنگ های درشت از دریچه خروجی کیسه صفرا وجود ندارد و نمی توانند وارد مجاری صفراوی حیاتی بشوند .
گاهی سنگ های کیسه صفرا بسیار ریزتر و متعددتر و در حد شن ریزه هستند و این نوع سنگ ها میتوانند از دهانه خروجی کیسه صفرا خارج شده و وارد مجاری صفراوی اصلی بشوند و مشکلات بسیار جدی تری ایجاد کنند
سنگ صفراوی ثانوی بر بیماری کیسه صفرا ایجاد میشود و در کیسه صفراوی که توانایی منقبض شدن دارد سنگ تشکیل نمیشود و معنی اش اینست که اگر سنگ ها تخلیه بشوند مجددا سنگ کیسه صفرا تشکیل میشود و لذا کیسه صفرا را با سنگ های داخل آن باید با عمل جراحی در اورد تا سنگ مجددتشکیل نشود.
کیسهصفرا مثل ناخن و آپاندیس و ختنه گاه و موهای زائد است و برای ادامه حیات ضرورت ندارد و این البته بر خلاف سنگ کلیه است زیرا کلیه عصو حیاتی است و هر گاه سنگ کلیه تشکیل بشود قبل از ایجاد صدمه پایدار در کلیه ،باید سنگ آنرا درآورد و کلیه را نگه داشت و در آوردن کلیه صدمه ندیده در اثر سنگ ممنوع و غیر عقلانی است.
مجددا تاکید میشود:
در سنگ‌کیسه صفرا ،کیسه صفرای محتوی سنگ را در می‌آوریم
در سنگ کلیه ،سنگ را در می‌آوریم و کلیه را نگه میداریم
سنگ کیسه صفرا و عوارض و خطرات ان:
کلا در هر سنی و سالی خاصه در کهنسالان اگر سنگ صفراوی بی علامت باشد و مشکلی ایجاد نکرده باشد نیاز به درمان ندارد
ولی اگر باعث شکم درد و یا پری سردل و شده باشد و سبب احساس مزه تلخ در دهان شده باشد و یا سبب زردی شده باشد،طی عمل کله سیستمتون از بدن خارج بشود.
تاکید میشود که باید کیسه صفرا با محتویاتش شامل سنگ ها از بدن خارج بشود و تخلیه فقط سنگ ها غلط است چون سنگ صفراوی عود میکند و تعداد و اندازه سنگ ها تاثیری بر این تصمیم نمی گذارد و بهمین دلیل در سنگ کیسه صفرا بر خلاف سنگ کلیه ،سنگ شکن
انجام نمیشود چون غیر عقلانی و ممنوع است.
و انجام سونو گرافی های متعدد برای اندازه گیری تعداد سنگ ها و یا اندازه سنگ ها کاملا بیهوده و اتلاف وقت و هزینه است زیرا در سنگ کیسه صفرای علامت دار چه یک سنگ یا چند سنگ و خواه سنگ درشت یا ریز کیسه صفرا باید از بدن خارج بشود.
شایعترین علامت سنگ کیسه صفرا شکم درد خاصه درد در زیر دنده‌ای سمت راست شکم و درد در زیر جناب است ولی اکثر بیماران درد زیر جناب را به معده نسبت میدهند و مدت ها شربت و داروی معده مصرف میکنند.
البته شکم درد ناشی از سنگ کیسه صفرا در هر نقطای از شکم حتی در سمت چپ و بالای شکم و یا حتی سمت چپ و پایین شکم یعنی در نواحی بسیار دور از کیسه صفرا ممکن است حس بشود و این درد اغلب به کتف منتشر میشود و اغلب همراه با پری سر دل و گاهی تهوع و در موارد حاد تب و لرز و زردی و استفراغ.... است ولی در هر حال درد زیر دنده های سمت راست شایعتر و اختصاصی تر است.
خطر سنگ های ریز بیشتر از سنگ‌های درشت است
چون میتوانند از دهانه کیسه صفرا عبور کنند و وارد مجاری صفراوی اصلی و حیاتی بشوند و مشکلات بسیار زیاد و مصیبت باری ایجاد کنند
در صورت وجود سنگ های ریز و خاصه ریز متعد انجام عمل جراحی سریعتر، ضرورت دارد.
درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا کلسیستکتومی لاپاراسکوپیک است که مردم به غلط آنرا جراحی لیزری می‌گویند.
لاپاراسکوپی در مقابل لاپاراتومی( به معنی باز کردن شکم) است .
لاپاراسکوپی یعنی دیدن داخل شکم با تلسکوپ ( بدون باز کردن جدار شکم) و در آوردن کیسه صفرا با هدایت تلسکوپ و مانیتور و با ربات های مخصوص توسط جراح عمومی متبحر در روش های لاپاراسکوپی است و مزیت عمده آن نسبت به لاپاراتومی (باز کردن وسیع شکم) کاهش دردهای بعد از عمل و کاهش زمان بستری و کاهش دوران نقاهت و عدم وجود برش های طویل بد شکل در جدار شکم است ولی بسیار گران‌تر است چون وسایل یک بار مصرف گران قیمت فراوان لازم دارد و نیز به ۲ جراح خبره در لاپاراسکوپی نیاز دارد :
جراح کمک ، با تلسکوپ کار میکند
جراح اصلی با ربات کیسه صفرا را در میاورد.
امروزه همیشه عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا بر لاپاراسکوپی ارجح است مگر اینکه بعللی مثل عمل جراحی قبلی خاصه در نواحی بالایی شکم ،چسبندگی مانع کار با لاپاراسکوپی بشود و نیز در کسانی که طرفیت های قلبی ریوی پایینی دارند لاپاراسکپی ممکن نیست زیرا برای لاپاراسکوپی لازم است فشار داخل شکم را بسیار بالا ببریم و تحمل این فشار برای قلب و ریه این افراد ممکن نیست و در این افراد باید لاپاراسکوپی کرد.
خوشبختانه:
سنگ کیسه صفرا خطر سرطان ندارد ولی البته سنگ کیسه صفرا نباید با پولیپ کیسه صفرا که خطر سرطان دارد اشتباه بشود .
شانس ایجاد عفونت غیر قابل کنترل سنگ کیسه صفرا در دیابتی ها بسیار زیاد است و سنگ کیسه صفرای علامت دار در دیابتی‌ها باید بلادرنگ مورد عمل جراحی لاپاراسکوپیک یا گاهی لاپاراسکوپی قرار بگیرند
